Langtransporterte atmosfæriske miljøgifter

Det overordna formålet med dette programmet er å skaffe kunnskap om miljøgifter i luft og nedbør som blir transportert til Noreg i atmosfæren. Overvakinga skal også så langt som mogleg seie noko om geografiske skilnader i miljøgiftnivåa, endringar over tid, samt halde i hevd rapportering til internasjonale konvensjonar, program og nettverk (bl. a. Langtransportkonvensjonen (lrtap), Oslo-Paris konvensjonen (ospar), Stockholmkonvensjonen, Arctic Monitoring and Assessment Programme (amap)). nilu har utført overvakinga på vegne av Miljødirektoratet (tidligare sft; Klif) kvart år sidan starten i 1980. Den nasjonale overvakinga blir utført på nilu sine målestasjonar i sør-Noreg (Lista; 1980-2004/Birkenes; 2004-d. d.), på Svalbard (Zeppelinfjellet; 1994-d. d.) og i Nord-Noreg (Andøya; 2010-d. d.). Stasjonane høver seg godt til luftovervaking etter som dei er plassert på lokaliteter der dei i minst mogleg grad er influert av lokale utslepp/forureiningskjelder. Dei måler difor langtransporterte atmosfæriske miljøgifter, og ikkje miljøgifter frå lokale punktutslepp. Denne infrastrukturen av målestasjonar er unik på nasjonal basis. Sidan 2012 har programmet i større grad enn tidligare fokusert på å skaffe data på langtransport av nye miljøgifter som ikkje er regulerte. i årets program er det inkludert fleire nye organiske miljøgifter som ikkje har vore med i det nasjonale overvakingsprogrammet tidligare, og knapt nok har vore målt på i atmosfæren tidligare. Programmet inkluderer også framleis forbindelsar det har vore målt på heilt sidan 80- og 90-talet. i 2017 skal det analyserast for følgjande miljøgifter i luft: tungmetall, kvikksølv, pcb, hcb, hch, ddt, klordaner, pah, bromerte flammehemmarar, hbcd, klorparafiner, siloksaner, perfluorerte forbindelsar, fosfororganiske flammehemmarar, ftalater. i 2017 skal det analyserast for følgjande miljøgifter i nedbør: tungmetall, kvikksølv.